Ornaty kapłańskie i ich kolory - co oznaczają?
Słowo ornare przetłumaczone z języka łacińskiego oznacza ozdabiać, a słowo ornatus znaczy ubiór ozdobny. Można stwierdzić, że określenia te zdecydowanie oddają uroczysty wygląd głównej szaty liturgicznej: ornatu kapłańskiego. Ten strój wykorzystywany jest w wielu odmianach chrześcijaństwa i zakładany jest na czas Mszy Świętej i podczas łączących się z nią czynności. Co interesujące, wierni mogą zauważyć, że ornaty występują w różnych kolorach – czy każda z barw kryje odmienne znaczenie? Wszystkiego dowiecie się w tym artykule.
Najważniejsze szaty liturgiczne
W obrządku rzymskokatolickim wyróżnia się kilka ważnych elementów wchodzących w skład ubioru duchownych. Jednym z nich jest alba, czyli długa szata w białym kolorze, która wywodzi się ze starożytnej tuniki. Posiada ona bardzo długie, sięgające kostek rękawy. Jej skróconą wersję stanowi komża – ma ona jednak szerokie rękawy. Obydwie szaty liturgiczne są symbolem czystości duszy. Nierzadko przepasa się je przy pomocy cingulum, czyli pasa bądź grubego sznura posiadającego frędzle na obydwu końcach.
Podczas sprawowania sakramentu chrztu i małżeństwa ubierana jest kapa – długa, sięgająca stóp peleryna, która wywodzi się z szat książąt i królów. Zapinana jest ona klamrą pod szyją, zakładana na komżę, albę i stułę. Kolejnym elementem jest stula, czyli szeroka wstęga o lekkim rozkloszowaniu na obu końcach – biskup i kapłan zawiesza ją na szyi bądź pozwala jej swobodnie zwisać z przodu. Diakoni ubierają stułę natomiast jak szarfę, zakładając ją z lewego ramienia na ukos do prawego boku. Symbolizuje ona władzę oraz godność kapłana. Oprócz tego, wymieniając najważniejsze szaty liturgiczne, nie można zapomnieć o ornacie!
Ornaty kapłańskie – jak ich wygląd zmieniał się na przestrzeni wieków?
Podobnie jak pozostałe szaty liturgiczne, ornaty kapłańskie zmieniały się na przestrzeni wieków – ewolucji podlegały zarówno zdobienia, jak i kształt elementów. Kiedyś największą popularnością cieszył się ornat skrzypcowy, który złożony był z dwóch podłużnych części połączonych na ramionach. Co więcej, posiadał on na środku otwór na głowę, a po bokach rozcięcia. Produkowany był wtedy z cennych materiałów, a jego zdobienia były haftowane złotem – zachwycał swym wyglądem.
Reforma liturgiczna doprowadziła do kolejnych zmian w wyglądzie ornatu – obecnie stanowi on luźno zwisającą szatę, która wkładana jest przez głowę. Jest ona szeroka, a przy tym zwisa z przodu, tyłu oraz po bokach. Ornat zazwyczaj prezentuje się dość prosto, jednakże dostępne są również szaty posiadające pretekstę – kolumnową część z niezwykle bogatymi przedstawieniami, a także ozdobnym kapturem.
Ornat kapłański stanowi jedną z najważniejszych szat liturgicznych. Zarówno wykonane oraz dekorowane ręcznie we Włoszech, jak i wyprodukowane w Polsce ornaty dostępne są tutaj: https://www.holyart.pl/akcesoria-liturgiczne/paramenty-szaty-liturgiczne-bielizna-kielichowa-nakrycia/ornaty.
Ornaty kapłańskie – co oznaczają ich kolory?
Ornaty kapłańskie występują w różnych kolorach – barwy te posiadają jednak głęboką symbolikę. Co więcej, przypisywane są one do określonych rodzajów świąt czy okresów zwykłych oraz postnych. Ubierając szatę w danym kolorze, kapłan podkreśla charakter uroczystości.
Ornaty kapłańskie białe nawiązują do czystości, radości i doskonałości. Ubierane są one podczas jednych z najważniejszych uroczystości, to znaczy na Boże Narodzenie, dzień Zmartwychwstania, obchody maryjne czy czas Wieczerzy Pańskiej. Czerń wskazuje natomiast na żałobę i pokutę – to barwa przepełniona skruchą, którą można zobaczyć podczas pogrzebów czy w trakcie mszy w intencji zmarłych osób.
Fioletowa barwa symbolizuje pokorę, godność oraz pokutę. Stanowi ona kolor oczekiwania – fioletowe ornaty kapłańskie są z tego powodu zakładane podczas Adwentu i Wielkiego Postu. Jeśli chodzi o czerwień, to symbolizuje ona krew i wskazuje na nieskończoną miłość do Boga. Ponadto, określa ona najwyższą rangę kapłańską. Czerwone ornaty zakładane są w Wielki Piątek, niedzielę Męki Pańskiej, a także z okazji uroczystości Zesłania Ducha Świętego. Róż to z kolei symbol radości, który wierni mogą obserwować w trzecią niedzielę Adwentu i czwartą niedzielę Wielkiego Postu.
Zielone ornaty kapłańskie ubierane są przez duchownych zdecydowanie najczęściej – zakładane są one w okresie zwykłym, w niedziele i dni powszednie zwykłego okresu podczas liturgicznego roku. Zieleń stanowi symbol młodości, sprawiedliwości, jak i odrodzenia oraz nadziei.
Warto także wspomnieć, że podczas uroczystych dni możliwy jest wybór ornatów kapłańskich w kolorach, o których nie wspomnieliśmy powyżej. Kapłani mogą zastąpić wszystkie barwy – z wyjątkiem czerwieni oraz fioletu – używając ornatu w najbardziej uroczystym kolorze, czyli złotym.
Materiał zewnętrzny