Sól produkowana przez JSW dodaje smaku i chroni środowisko

Sól produkowana przez JSW dodaje smaku i chroni środowisko

Sól, której używamy do przygotowywania potraw, można rozróżnić na sól kamienną oraz sól warzoną. Kamienna wydobywana jest bezpośrednio ze złóż, jak np. w Wieliczce. Produkcja soli warzonej to niejako produkt uboczny przemysłu wydobywczego. Historycznie w Jastrzębiu-Zdroju to właśnie podczas poszukiwania węgla w XIX w. natrafiono na podziemną solankę, dzięki której rozkwitł w tym miejscu kurort. Jastrzębska solanka zyskała taką sławę, że do uzdrowiska przyjeżdżali kuracjusze, pokonując setki kilometrów.

Jak wygląda odsalanie?

Proces odsalania Kopalni Węgla Kamiennego Budryk rozpoczyna się w wyrobiskach, z których na powierzchnię wypompowywane są wody dołowe, które w trakcie prac górniczych uwalniane są z górotworu. Rocznie to prawie 1,6 metrów sześciennych wodnego roztworu soli oraz innych składników mineralnych. Proces produkcji soli odbywa się przy wykorzystaniu unikatowej w skali Europy technologii, opracowanej w Stanach Zjednoczonych i Szwecji. Zatężanie solanek i warzenie soli jest zautomatyzowane i sterowane cyfrowo. Wykorzystuje proces odwróconej osmozy i rekompresji oparów. Urządzenia ciągu technologicznego wykonane są m.in. z tytanu i najwyższej jakości stali.

- Solanki w pierwszej fazie są oczyszczane przez wieloetapową filtrację. Następnie solanka zostaje zagęszczona przy pomocy filtrów odwróconej osmozy, następuje krystalizacja i później sól zostaje odwirowana, wysuszona do odpowiednich parametrów – wyjaśniają specjaliści z PGWiR. Cały proces nie byłby możliwy, gdyby nie wykorzystanie specjalistycznego systemu odsalania wód kopalnianych.

- Tego typu instalacja, która z wód kopalnianych produkuje sól spożywczą, to jest unikalna instalacja, jedyna w Polsce i prawdopodobnie w Europie. I to nas wyróżnia, a poza tym wyróżnia nas jakość tej soli - mówiKrzysztof Baradziej, prezes zarządu PGWiR. 

W 2022 roku produkcja soli wyniosła około 67 tys. ton. Produkowana przez zakład sól posiada atest soli spożywczej, dopuszczonej do obrotu handlowego, wydany przez Państwowy Zakład Higieny oraz Państwowego Inspektora Sanitarnego.

Nie tylko na stoły

Sól warzona, przeznaczona do użytku w kuchni, to nie jedyny efekt pracy instalacji z Czerwionki-Leszczyn. Dzięki odsalaniu powstałe w ten sposób produkty trafiają również do rolników i są wykorzystywane w gospodarstwach, a także używane są zimą do posypywania dróg przez służby komunalne. Można więc stwierdzić, że sól z JSW nie tylko dodaje smaku, ale również pozwala zadbać o bezpieczeństwo – dzięki niej wielu kierowców zimą mogło uniknąć niebezpiecznego poślizgu na drodze.

Ochrona wód Odry

Odsalanie, stosowane w kopalni Budryk ma jeszcze jedno zadanie, bezcenne dla środowiska naturalnego. To ochrona wód dorzecza górnej Odry, aby kopalniana solanka nie trafiała bezpośrednio do rzeki, czego skutki mogłyby być niekorzystne dla środowiska naturalnego. W innych kopalniach stosuje się inne systemy odwadniania. W kopalni Knurów-Szczygłowice zasolone wody są pompowane na powierzchnię, gdzie podlegają procesowi mechanicznego oczyszczenia. Kilkanaście procent zasolonej wody jest wykorzystywane w dalszych procesach technologicznych „na dole”, a pozostałe (po oczyszczeniu) trafiają w sposób bezpieczny dla środowiska do miejscowych cieków wodnych: rzeki Bierawki, potoku Książenickiego oraz cieku Czarnawka. Wszystko opiera się o odpowiednie przepisy i warunki pozwolenia wodnoprawnego.

Wody z pozostałych kopalń JSW trafiają natomiast do systemu o nazwie „kolektor Olza”, po czym w pełni kontrolowany sposób są mieszane z wodami rzeki Odry, aby nie dopuścić do zbyt wysokiego stężenia soli. Wody zasolone wprowadzane są do rzeki poprzez dysze rozmieszczone w dnie koryta Odry, co umożliwia wymieszanie wód na krótkim odcinku rzeki. Kontrola zasolenia Odry prowadzona jest poprzez stację monitoringową w Krzyżanowicach. Dzięki użytkowanej technologii oraz stałemu monitoringowi udaje się zmniejszyć maksymalne stężenia zasolenia w Odrze o nawet 60 proc. w stosunku do dopuszczalnych wartości. Jeśli słonej wody w „kolektorze Olza” jest za dużo, nie jest od razu wprowadzana do Odry. Zastosowane zbiorniki retencyjne pozwalają na magazynowanie solanki nawet do 20 dni. Należy podkreślić, że systemy odwadniania w kopalniach pracują bez przerwy dla bezpieczeństwa pracowników oraz mienia zakładów. W wyrobiskach woda wypływa stale, dlatego tak ważne jest jej usuwanie na bieżąco.