„Oszczędzanie jest konieczne”. Wywiad z prezydent Jastrzębia-Zdroju Anną Hetman

- Pani prezydent, jaki będzie ten rok?

- Trudny. Mamy szalejącą inflację, wojnę za wschodnią granicą. To wszystko ma przełożenie na kondycję Polski, ale również samorządów. Konieczne staje się oszczędzanie w każdej sferze życia. Dużą wagę przykładamy do oszczędzania energii. Nie chodzi tylko o to, że jej cena rośnie, również jej zasoby są niewystarczające na zaspokojenie dotychczasowych potrzeb.

- W budżecie na 2023 rok jest 100 mln zł deficytu. Tyle pieniędzy zabrakło na funkcjonowanie miasta. Z czego pokryje pani te braki?

- Deficyt pokryty został głównie z nadwyżki budżetowej z lat ubiegłych. Mamy również zaciągnięty kredyt na niektóre inwestycje. Bieżące funkcjonowanie miasta jest zabezpieczone, choć przy dużych oszczędnościach. Są kontynuowane remonty i modernizacje w ograniczonym zakresie. Nie zamykamy miasta, ani żadnych zadań w różnych sferach i nadal podejmujemy działania, choć muszę przyznać, że dokładnie liczymy wydawane pieniądze.

- Miasto ma mniej pieniędzy z podatku PIT płaconego od naszych wynagrodzeń. Dlaczego?

- W 2021 roku z podatku PIT do budżetu miasta wpłynęło 136 mln zł, w 2022 - 113 mln zł, 2023 - będzie to 106 mln zł. Takie dane mamy z ministerstwa finansów. Wynika to głównie z rządowego programu Nowy Ład, który obniża podatki, wprowadza ulgi, co samo w sobie może nie jest złe, ale dzieje się kosztem samorządów. Do kas miejskich i gminnych wpływa po prostu mniej pieniędzy. Niezbędne są nowe algorytmy udziału w PIT samorządów, które powinien opracować rząd.

- Czyli oszczędności są konieczne. Dlatego szkoły muszą wykazać koszty funkcjonowania mniejsze o 10% od dotychczasowych?

- Oszczędności zostały narzucone nam przez premiera Morawieckiego. Prezydentom grożą nawet kary za niewykonanie 10% oszczędności w urzędach miast. Wszyscy, w tym placówki miejskie, szkoły, przedszkola, muszą przyjrzeć się organizacji swojej pracy i dokonać niezbędnych zmian, aby ograniczyć koszty. Wystarczą proste rzeczy, na przykład przykręcanie centralnego ogrzewania, kiedy wietrzymy czy gaszenie światła, gdy nikogo nie ma w pomieszczeniach. Chodzi nie tylko o pieniądze, ale też o zasoby energetyczne kraju, które są mocno ograniczone. Natomiast zaoszczędzone pieniądze można wydać na inne, równie potrzebne cele.

- Urzędnicy w magistracie również oszczędzają?

Oczywiście i to z całkiem dobrym skutkiem. Ograniczyliśmy koszty nawet więcej niż te wymagane 10%. Nie obniżyło to komfortu pracy urzędników ani mieszkańców załatwiających sprawy w magistracie. Okazało się, że można zużywać mniej energii i nie jest to specjalnie trudne, do czego wszystkich zachęcam.

- Czy zatrudnienie dyrektora Instytutu Dziedzictwa i Dialogu Łaźnia Moszczenica, podczas gdy instytucja ta jeszcze nie działała, nie było zbędnym wydawaniem pieniędzy?

- Absolutnie nie. Pracy jest bardzo dużo. Trzeba było zorganizować instytucję, opracować jej plan pracy, przygotować dokumenty, podjąć współpracę z firmą, która odpowiada za wyposażenie budynku, stworzenie nowoczesnej ekspozycji. Wkład merytoryczny do wystaw, które są właśnie przygotowywane, zaplanowanie organizacji jednostki, wydarzeń, które będą organizowane, to tylko niektóre z działań.  Przygotowanie instytucji do działania, to ogrom pracy.

- Dyrektor została odwołana po pięciu miesiącach pracy. Czy się nie sprawdziła?

- Doświadczenie i kwalifikacje, jakie przedstawiła, dawały gwarancję, że jest to odpowiednia osoba na tym stanowisku. Jednak życie pisze swoje scenariusze i pani dyrektor nie spełniła pokładanych w niej nadziei. Pojawiły się również pewne nieprawidłowości.

- Czego dotyczyły?

- Ogólnie dotyczyły kwestii organizacyjnych i przygotowania instytucji do działania.

- Wciąż nie ma pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy. Ile nasze miasto na tym straci?

- Trudno jest podać dokładną kwotę. Na pieniądze z KPO liczy wiele samorządów. Dzięki nim moglibyśmy modernizować drogi, wykonać wiele inwestycji. U nas, w Jastrzębiu moglibyśmy, na przykład zacząć budowę siedziby przedszkola specjalnego i szkoły specjalnej.  Na razie czekamy na uruchomienie tych pieniędzy. Obecnie, kiedy mamy inflację i wzrost kosztów energii, te środki pozwoliłyby na realizację wielu potrzebnych projektów.

- Oszczędności, oszczędnościami, ale mieszkańcy od lat pytają o bezpłatną komunikację. Czy w końcu się jej doczekają?

- Mieszkańcy doczekają się bezpłatnej komunikacji. Planowałam, że ruszy ona w 2020 roku. Wiemy, że pandemia spowodowała załamanie gospodarcze. Nie był to dobry czas na wprowadzanie tego typu zmian. Później, kiedy wydawało się, już wszystko wraca do normalności, zaczęła się wojna w Ukrainie. To pociągnęło za sobą inflację, problemy gospodarcze, mniejsze dochody do budżetu. Konieczność oszczędzania, o czym już mówiliśmy.

- Czyli kiedy bezpłatna komunikacja w Jastrzębiu-Zdroju?

- Teraz nie mogę podać konkretnej daty. Wcześniejsze obliczenia można wyrzucić do kosza. Zmieniły się zupełnie warunki. Na nowo należy określić, kto będzie korzystał z bezpłatnych przejazdów: wszyscy jastrzębianie, osoby powyżej 60 roku życia, a może w ogóle wszyscy pasażerowie. Trzeba też wyliczyć, ile to będzie nas, czyli budżet miasta kosztowało.

- Co z gospodarką? Czy pozostało nam tylko górnictwo?

- Górnictwo jest ważną branżą w naszym mieście. Powstają też małe firmy i rozwijają się dotychczasowe. Przedsiębiorcy bardzo ostrożnie podchodzą do nowych inwestycji. O tym, jaka jest obecnie sytuacja gospodarcza, już tutaj wielokrotnie mówiliśmy. Z tego powodu nie należy się spodziewać jakiegoś wielkiego przełomu. Inflacja, wzrost kosztów prowadzenia działalności, wzrastające koszty utrzymania pracownika - to są problemy, z którymi borykają się inwestorzy.

- Co z jastrzębskimi terenami inwestycyjnymi?

- Obecnie mamy jednak w 90% wykupione tereny inwestycyjne w naszym mieście. Czekamy na inwestowanie przez tych przedsiębiorców. Nie mamy rozległych obszarów na duże inwestycje. Nowe tereny inwestycyjne zostały wpisane do studium i po uchwaleniu planu zagospodarowania przestrzennego inwestorzy będą mogli lokować się na terenach nie pokopalnianych, co znacznie ułatwi inwestowanie. To trzeba było zrobić 15 lat wcześniej, bo procedura zmian jest bardzo długa. Niestety, nikt wcześniej o tym nie pomyślał.  

- Czyli kopalnie, markety i długo nic?

- Nie zgadzam się z tym. Mimo wielu trudności w mieście powstają nowe firmy i drobne inwestycje. Handel to też jedna ze sfer gospodarki. Ponadto modernizujemy Łaźnię Moszczenica nie tylko, jako miejsce, nowoczesnej ekspozycji, ale również centrum biznesowe. Większość budynku drugiego etapu modernizacji ma być przeznaczone dla młodych, kreatywnych przedsiębiorców z branży IT i szeroko rozumianego przemysłu 4.0. Chcemy stworzyć warunki do rozwoju start-upów. Liczymy na powstanie firm, których naturalnym środowiskiem jest internet. Pracować więc można z każdego miejsca w kraju, więc dlaczego nie z Jastrzębia?

- Myśli pani, że to zatrzyma młodych ludzi?

- W zawodach przyszłości w dużej mierze będzie można pracować z domu. Ważne w tym momencie jest dobre miejsce do życia i odpoczynku. Chcę, abyśmy byli miastem, gdzie można w pięknym otoczeniu pracować, odpoczywać i poczuć się prawdziwie u siebie. Skoro można pracować z każdego miejsca na kuli ziemskiej, to dlaczego nie stąd.

- Czy modernizowanie ulicy 1 Maja jest rzeczywiście tak potrzebne?

- To jest niezbędne. Ta ulica ma być deptakiem. Miejscem, gdzie nie tylko jastrzębianie będą chętnie spotykać się i wypoczywać. Kiedyś była to główna ulica kurortu. Koncentrowało się tam życie towarzyskie. Wracamy do tych tradycji. Chcę pokazać, że u nas są doskonałe warunki do wypoczynku, a pracować można wszędzie, z naciskiem branży IT. To będzie nasz rynek, wraz z Parkiem Zdrojowym wizytówka Jastrzębia, nawiązując do jego uzdrowiskowych tradycji. To również miejsce do lokowania się małych i średnich przedsiębiorstw.

- Czyli taka namiastka rynku?

 -Jastrzębianom brakuje miejsca, gdzie mogliby się spotykać, miło spędzić czas, odpocząć od pracy. W miastach o średniowiecznych korzeniach jest rynek. Modernizowany deptak będzie pełnił taką funkcję. Położony tuż obok zabytkowego parku i wielu obiektów z czasów uzdrowiska, spełni z całą pewnością tę rolę.

- Pewnie wydarzeniem roku będzie otwarcie Łaźni Moszczenica?

Otwarcie Łaźni Moszczenica to jedno z najważniejszych wydarzeń tego roku, choć będzie ich znacznie więcej. Obchodzimy bowiem 60-lecie nadania praw miejskich. Carbonarium, które będzie oddane do użytku jeszcze w tym roku, to część, w której znajdą się wystawy związane z węglem, jego powstaniem, budowa kopalń, tworzeniem miasta. Nowoczesne, interaktywne wystawy na pewno przyciągną wielu odwiedzających. To miejsce ma łączyć w sobie tradycję i nowoczesność. Drugą część Łaźni też modernizujemy. Zostanie oddana w późniejszym terminie. Tam znajdzie się Centrum Porozumienia Jastrzębskiego i część biznesowa.

Będą jeszcze inne wydarzenia obchodów 60-lecia Jastrzębia-Zdroju?

Poza otwarciem Łaźni Moszczenica będzie mnóstwo innych ważnych dla miasta punktów w tegorocznym kalendarzu. Otwarcie budynku Łazienki III wraz z nowymi wystawami, nowej wystawy GHM w budynku Spółki Brackiej, oddamy do użytku nowe rondo i zmodernizowaną drogę Witczaka. Będzie mnóstwo wydarzeń kulturalnych i sportowych. Świętujemy w końcu diamentowe gody swojego miasta. 60 lat ma się tylko raz. Zapraszam do uczestnictwa w wielu wydarzeniach. Jubileuszowy kalendarz wydarzeń znajduje się na stronie miasta. Na bieżąco będziemy je przekazywać na facebooku.